DE KUNST VAN HET VRIJMOEDIGE SPREKEN – workshopreeks met Prof. Mattias Desmet
INHOUD
De mens is een spreekwezen. Hij wil de kans krijgen om zijn versie van het verhaal te brengen, hij wil dat zijn mening gehoord wordt. Hij zoekt een oor dat luistert als hij verdriet heeft en lijdt. Hij wil zijn successen en vreugde delen via woorden, hij wil rijmen, dichten, ratelen, razen, fluisteren en zingen. En als hij iets verzwijgt of verdraait, als hij liegt of bedriegt, dan sijpelt zijn waarheid toch op een of andere manier naar buiten – en haalt ze hem in. De mens is onderworpen aan woorden. Hij spreekt, of hij dat nu wil of niet.
De mens is een spreekwezen. Hij wil de kans krijgen om zijn versie van het verhaal te brengen, hij wil dat zijn mening gehoord wordt. Hij zoekt een oor dat luistert als hij verdriet heeft en lijdt. Hij wil zijn successen en vreugde delen via woorden, hij wil rijmen, dichten, ratelen, razen, fluisteren en zingen. En als hij iets verzwijgt of verdraait, als hij liegt of bedriegt, dan sijpelt zijn waarheid toch op een of andere manier naar buiten – en haalt ze hem in. De mens is onderworpen aan woorden. Hij spreekt, of hij dat nu wil of niet.
De mens kan op twee fundamenteel verschillende manieren spreken. Hij kan woorden gebruiken als instrumenten om te manipuleren, om zichzelf te verbergen achter een mooi ideaalbeeld, om de ander te overtuigen van iets dat hij zelf niet gelooft. Of hij kan woorden oprecht gebruiken, als schepen van de Ziel. Met zijn woorden kan hij iets van zichzelf geven aan een ander, zich werkelijk kenbaar maken, wat hij voelt met taal overdragen.
Wie woorden oprecht gebruikt, verliest altijd iets in de wereld van de schijn. Echte woorden
tonen iets dat doorgaans verborgen blijft; echte woorden worden gesproken vanuit het meest
kwetsbare punt van de mens- het punt waar hij afwijkt van de sociale normen en ideaalbeelden
die hem constant vanuit de samenleving en de groep opgedrongen worden.
Wie Waarheid spreekt, breekt – onvermijdelijk – door het vlies van schijn. Oprechte woorden
onthullen iets van wat verborgen ligt achter de schelp van het Ego, waarin de mens zich verbergt. Het zijn woorden die de façade van ideaalbeelden doorboren; woorden waarmee de mens zijn eigen Ego even aan diggelen slaat en iets bevrijdt van de Ziel die in die schelp gevangen zit. De act van het spreken is daarom altijd een act die angst en onzekerheid oproept. Je vindt je eigen stem pas voorbij de muur van de angst.
Wie oprecht spreekt verliest iets in de wereld van de schijn, maar wint iets in de echte wereld.
Oprechte woorden slaan een gat in de muur van schijn en door dat gat resoneert de mens terug
met de wereld om zich heen: met zijn medemensen, met de natuur, met zijn eigen lichaam, met
zijn eigen seksualiteit. Op een merkwaardige manier transformeert de act van het oprechte
spreken alle wanverhoudingen tot echte verhoudingen.
De act van het spreken staat vandaag onder hoge en immer stijgende druk in onze samenleving. Social mediaberichten worden algoritmisch gecensureerd, wat niet in lijn ligt met het dominante narratief wordt gebrandmerkt als ‘fake news’ of ‘desinformatie’; in Groot- Brittannië werden gevangenisstraffen uitgedeeld voor uitlatingen waarvan men toegaf dat ze geen enkele juridische grens overtraden; Mark Zuckerberg gaf toe dat de Amerikaanse overheid hem dwong om correcte maar dissidente meningen te verwijderen op Meta; factcheckers werpen zich op als ‘ambassadors of truth’ maar blijken bij nader toezien in veel gevallen ingehuurd voor propagandadoeleinden en allerminst gedreven door een echt streven naar
waarheidsvinding. Daarbovenop staan we aan de vooravond van de opkomst van de A.I. God –
Artificiële Intelligentie die, al dan niet via een ingebouwde Neuralink-chip, elke talige uitwisseling
zal screenen, beoordelen en censureren.
De censuur komt bovendien niet alleen van bovenaf, ook binnen de bevolking groeit de intolerantie tegenover meningen die ingaan tegen dominante vertogen zoals het woke-discours of het klimaatnarratief. Op de werkvloer of in de supermarkt, binnen het gezin of in vriendengroepen: de onverdraagzaamheid tussen mensen die een andere mening zijn toegedaan stijgt gestaag.
Het is in dit tijdsgewricht dat steeds meer mensen zich afvragen: wat betekent het eigenlijk om
oprecht te spreken? Wat betekent het om waarheid te spreken als mens? Het verlangen naar
vrijmoedig en waarachtig spreken groeit. In zekere zin is dit zelfs de essentie van de
metafysische revolutie waarin onze samenleving zich bevindt- een revolutie weg van een
cultuur waarin propaganda, retoriek en manipulatie het leidinggevende principe zijn, naar een
samenleving waarin waarheid weer centraal komt te staan.
De workshops gaan over de Act van het Oprechte Spreken. Gedurende 4 cursusdagen zoeken
we in kleine groep (18 deelnemers) hoe we kunnen spreken vanuit ons meest oprechte en
meest kwetsbare punt – hoe we door het vlies van schijn kunnen breken dat zich voortdurend
tussen mensen heen ontspint. We wisselen daarbij elke dag af tussen theorie omtrent de
psychologie van spreken en praktische oefeningen. Tussen de lesdagen door worden eenvoudige maar effectieve oefeningen voorzien om thuis te doen. Na de lesdagen wordt er de mogelijkheid voorzien om in kleine groep – hopelijk levenslang – te blijven oefenen in de kunst van het oprechte spreken en zo de rustige, zachte kracht in jezelf vrij te maken die misschien wel de grootste is die je als mens kunt realiseren.
Oprecht spreken is een kunst – waarheidsspreken is een kunst. Het is niet de kunst van de
retoriek, en ook niet die van de poëzie. De kunst waar het hier over gaat, draait niet om een
rijke woordenschat of taalkundige verfijning. De kunst waarover ik het heb werd door de antieke
Grieken aangeduid als Parrhesia – het vrijmoedige spreken.
Het gaat om de moed om via woorden de schijn te doorprikken, de moed om ditgene te zeggen wat iedereen aanvoelt, maar niemand durft uitspreken. Het is dit soort spreken dat krachtiger maakt, charisma geeft en verbindend en bezielend werkt; het is dit soort spreken dat de ware leider kenmerkt; het is dit
soort spreken dat van de mens een mens maakt en van de samenleving een echte samen- leving.
soort spreken dat van de mens een mens maakt en van de samenleving een echte samen- leving.
CONCREET
Reeks van 4 workshopdagen met 3 uur les & oefeningen in de voormiddag en 3 uur les &
oefeningen in de namiddag.
Max 18 deelnemers.
Prijs workshops Nederland: 750 euro (incl. 21% Btw voor particulieren, Btw verlegd voor
bedrijven)- incluis thee en koffie.
Factuur op aanvraag.
Indien dit bedrag niet in 1 keer kan vereffend worden, zijn we bereid tot overleg.
PLANNING VOORJAAR 2026
NEDERLAND
Regio HORST
LOCATIE Meterik – Zentire- ruimte voor groei
DATA: 4 vrijdagen: 27 februari – 13 maart – 27 maart – 3 april
TIJD: 9u30 aankomst – start lessen 10u00 – 13u00 en 14u00 – 17u00
Aanmelden & inschrijven via dit aanmeldformulie